Alle Onderzoeken & Publicaties van Tak, Lineke

Onderzoek

Er bestaat tot op heden geen onomstreden evidence based behandelmethode voor functioneel neurologische stoornis (FNS) met motorische symptomatologie. Afgelopen jaren zijn er wel
aanwijzingen gekomen voor diverse effectieve behandelingen gericht op afname van de FNS symptomen, zoals gerichte fysiotherapeutische en psychotherapeutische behandelingen. Tevens
zijn er zijn diverse verklaringsmodellen voor FNS symptomatologie ontwikkeld. Op grond van de deze verklaringsmodellen en aanwijzingen voor effectiviteit van behandelingen kan een mogelijk centraal herstelmechanisme worden afgeleid. Vaststelling hiervan zou kunnen bijdragen aan het ontwikkelen en optimaliseren van evidence based behandelingen voor FNS.
Het vermoedde centrale herstelmechanisme is toename van ‘verwachting van vermogen’. FNS symptomen zijn vooral aanwezig bij 'aandacht' voor de klachten en het bewegen, maar
automatismen zijn relatief intact. Wanneer een patiënt vertrouwen heeft in zijn beweegmogelijkheden (verwachting van vermogen), zal deze vermoedelijk meer zijn intacte motorische automatismen inzetten. Met dit onderzoek wordt onderzocht of toename van 'verwachting van vermogen' een centraal herstelmechanisme is bij FNS.
Er wordt een non concurrent multiple baseline single-case studie met herhaalde metingen verricht. Het onderzoek is opgezet volgens de richtlijnen van het SCRIBE statement.
Tijdens een gerandomiseerde baselineperiode (A-fase) van 2, 3 of 4 weken en interventieperiode (B-fase) van 12 weken worden bij 12 proefpersonen twee keer per week verwachting van
vermogen en FNS symptoomniveau herhaald in de tijd gemeten. Hiermee zullen causale gevolgtrekkingen worden gedaan over de invloed van fysiotherapie (onafhankelijke variabele) op
verwachting van vermogen (afhankelijke variabele) en de invloed van fysiotherapie op symptoomniveau (afhankelijke variabele). Vervolgens zal de volgorde van optreden (lagged effect)
en de hypothetische voorwaardelijkheid van verwachting van vermogen voor symptoomreductie worden bepaald.
Er worden geen gedragsregels of interventies aan de patiënt opgelegd. Patiënten ontvangen een
reguliere fysiotherapeutische behandeling voor FNS.


In de gezondheidszorg zijn Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) een zeer frequent voorkomend probleem (Verhaak et al., 2006; Steinbrecher and Hiller, 2011). Ernstige SOLK kunnen in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5; American Psychiatric Association, 2014) geclassificeerd worden als een Somatisch-symptoomstoornis (SSS) of verwante stoornis, wanneer één of meerdere persisterende lichamelijke symptomen het dagelijks functioneren significant belemmeren en overheersen door excessieve gedachten, emoties en gedrag in reactie op deze symptomen. Geschat wordt dat 5-7% van de bevolking aan deze diagnose voldoet (Dimsdale et al., 2013; Rief et al., 2017; Kop et al., 2019). Ter vergelijking: de jaarprevalentie van depressie wordt geschat op 5,2% in de Nederlandse bevolking (Nemesis-2, de Graaf et al., 2010).


Inleiding
Patiënten met SOLK en/of chronische pijn kunnen zowel behandeling krijgen in de revalidatie als de sGGZ. Het is echter niet duidelijk of we het hier hebben over één patiëntgroep of dat patiënten met SOLK en/of chronische pijn die in de revalidatie behandeld worden verschillen van patiënten die in de sGGZ worden behandeld. Door persoonsgebonden kenmerken van deze patiënten met elkaar te vergelijken kunnen we zicht krijgen of dit over één groep gaat of dat de groepen van elkaar verschillen. Deze kennis kan ons helpen om te komen tot indicatiecriteria voor behandeling, zodat patiënten sneller behandeling op de juiste plek krijgen en er zo optimaal van kunnen profiteren.
 


Achtergrond:
Somatisch Onvoldoende verklaarbare Lichamelijke Klachten (SOLK) en/of Somatisch-Symptoomstoornis (SSS) komen regelmatig voor in de klinische praktijk. De oorzaak van deze klachten blijft tot op heden onduidelijk. Er is wel overeenstemming over het feit dat de klachten is stand worden gehouden door het resultaat van een complexe interactie tussen biologische, psychologische en sociale factoren.
In de behandeling wordt vaak niet gefocust op de oorzaak van de klachten, maar  op de zogenaamde instandhoudende (herstel belemmerende) factoren. Recent zijn de factoren die een rol spelen in het instandhouden van lichamelijke klachten bij patiënten met SOLK en SSS in kaart gebracht. De gevonden factoren konden worden ondergebracht in 18 domeinen (Karin A.M. Janssens, et al., Jan. 2017).


Doel:
Ontwikkelen van een transdiagnostische decision tool om patiënten met een ernstige, complexe psychiatrische aandoening vroegtijdig te detecteren voor hoogspecialistische, c.q. topklinische zorg. Hiermee wordt getracht onder- en overbehandeling te voorkomen en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de duurzame verbetering van zorg voor patiënten in de ggz.

Centrale vraagstelling
Wat is de validiteit en betrouwbaarheid van de transdiagnostische decision tool?


Aanleiding:
Er is een roep om meer zelfmanagement in de GGZ, met als idee meer autonomie en welbevinden voor de patiënt, minder druk op de behandelaren en meer mogelijkheden tot personaliseren van multidisciplinaire behandeling. Binnen de GGZ hebben veel patiënten een beperkte autonomie, een afgenomen handelingsbekwaamheid, en een verstoorde zelfervaring. Traditioneel opgevatte zelfmanagement zal dan ook niet makkelijk te realiseren zijn. Bij het zoeken naar zelfmanagement strategieën in de GGZ zullen ook verschillende dimensies van zelfervaring betrokken moeten worden.


Aanleiding:
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zijn klachten die langer dan enkele weken duren en waarbij na adequaat medisch onderzoek geen somatische aandoening wordt gevonden die de klachten voldoende verklaart. De prevalentie van SOLK binnen een algemene populatie van 65 jaar en ouder wordt geschat tussen de 4.6 en 18%. De negatieve impact van SOLK op  kwaliteit van leven bij ouderen wordt deels veroorzaakt door het effect van comorbide depressie- en angstklachten.


Publicatie

Van Geelen, S. & Tak, L. Stem of stempel: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. ZKM (ZelfKennisMethode) magazine, maart 2016


Tak, L. & Ludden, E.  De behandeling van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) volgens het gevolgenmodel. Physios: praktijkgerichte nascholing over fysiotherapie, editie 2, 2018.


Pagina's