Tak, Lineke

Herstelmechanisme van functionele neurologische stoornis met motorische symptomatologie bij fysiotherapeutische behandeling

Er bestaat tot op heden geen onomstreden evidence based behandelmethode voor functioneel neurologische stoornis (FNS) met motorische symptomatologie. Afgelopen jaren zijn er wel
aanwijzingen gekomen voor diverse effectieve behandelingen gericht op afname van de FNS symptomen, zoals gerichte fysiotherapeutische en psychotherapeutische behandelingen. Tevens
zijn er zijn diverse verklaringsmodellen voor FNS symptomatologie ontwikkeld. Op grond van de deze verklaringsmodellen en aanwijzingen voor effectiviteit van behandelingen kan een mogelijk centraal herstelmechanisme worden afgeleid. Vaststelling hiervan zou kunnen bijdragen aan het ontwikkelen en optimaliseren van evidence based behandelingen voor FNS.
Het vermoedde centrale herstelmechanisme is toename van ‘verwachting van vermogen’. FNS symptomen zijn vooral aanwezig bij 'aandacht' voor de klachten en het bewegen, maar
automatismen zijn relatief intact. Wanneer een patiënt vertrouwen heeft in zijn beweegmogelijkheden (verwachting van vermogen), zal deze vermoedelijk meer zijn intacte motorische automatismen inzetten. Met dit onderzoek wordt onderzocht of toename van 'verwachting van vermogen' een centraal herstelmechanisme is bij FNS.
Er wordt een non concurrent multiple baseline single-case studie met herhaalde metingen verricht. Het onderzoek is opgezet volgens de richtlijnen van het SCRIBE statement.
Tijdens een gerandomiseerde baselineperiode (A-fase) van 2, 3 of 4 weken en interventieperiode (B-fase) van 12 weken worden bij 12 proefpersonen twee keer per week verwachting van
vermogen en FNS symptoomniveau herhaald in de tijd gemeten. Hiermee zullen causale gevolgtrekkingen worden gedaan over de invloed van fysiotherapie (onafhankelijke variabele) op
verwachting van vermogen (afhankelijke variabele) en de invloed van fysiotherapie op symptoomniveau (afhankelijke variabele). Vervolgens zal de volgorde van optreden (lagged effect)
en de hypothetische voorwaardelijkheid van verwachting van vermogen voor symptoomreductie worden bepaald.
Er worden geen gedragsregels of interventies aan de patiënt opgelegd. Patiënten ontvangen een
reguliere fysiotherapeutische behandeling voor FNS.

De attitude van psychologen ten aanzien van Somatisch Onverklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK): Staan vooroordelen evidence-based behandeling in de ggz in de weg?

In de gezondheidszorg zijn Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) een zeer frequent voorkomend probleem (Verhaak et al., 2006; Steinbrecher and Hiller, 2011). Ernstige SOLK kunnen in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5; American Psychiatric Association, 2014) geclassificeerd worden als een Somatisch-symptoomstoornis (SSS) of verwante stoornis, wanneer één of meerdere persisterende lichamelijke symptomen het dagelijks functioneren significant belemmeren en overheersen door excessieve gedachten, emoties en gedrag in reactie op deze symptomen. Geschat wordt dat 5-7% van de bevolking aan deze diagnose voldoet (Dimsdale et al., 2013; Rief et al., 2017; Kop et al., 2019). Ter vergelijking: de jaarprevalentie van depressie wordt geschat op 5,2% in de Nederlandse bevolking (Nemesis-2, de Graaf et al., 2010).

Persoonsgebonden kenmerken bij patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) en chronische pijn: een vergelijkend onderzoek tussen patiënten in multidisciplinaire behandeling binnen de revalidatie versus specialistische GGZ

Inleiding
Patiënten met SOLK en/of chronische pijn kunnen zowel behandeling krijgen in de revalidatie als de sGGZ. Het is echter niet duidelijk of we het hier hebben over één patiëntgroep of dat patiënten met SOLK en/of chronische pijn die in de revalidatie behandeld worden verschillen van patiënten die in de sGGZ worden behandeld. Door persoonsgebonden kenmerken van deze patiënten met elkaar te vergelijken kunnen we zicht krijgen of dit over één groep gaat of dat de groepen van elkaar verschillen. Deze kennis kan ons helpen om te komen tot indicatiecriteria voor behandeling, zodat patiënten sneller behandeling op de juiste plek krijgen en er zo optimaal van kunnen profiteren.
 

Stem of stempel: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten.

Van Geelen, S. & Tak, L. Stem of stempel: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. ZKM (ZelfKennisMethode) magazine, maart 2016

De behandeling van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) volgens het gevolgenmodel.

Tak, L. & Ludden, E.  De behandeling van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) volgens het gevolgenmodel. Physios: praktijkgerichte nascholing over fysiotherapie, editie 2, 2018.

Leerboek Acute Geneeskunde. Hoofdstuk 18.6: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK).

Tak, L. & Luyckx, J.
Hoofdstuk 18.6: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK).
In: Leerboek Acute Geneeskunde (2018).
Van Vugt A, Gaakeer M, Henny W, Kaasjager H, Motz C, Tan E, Wulterkens Th (redactie).
Bohn Stafleu van Loghum, Houten. 

De dokter en de patiënt met psychische problemen. Hoofdstuk 11: De patiënt met ernstige SOLK.

Olde Hartman T, Tak L. (2019).
Hoofdstuk 11: De patiënt met ernstige SOLK. In: De dokter en de patiënt met psychische problemen (2019).
Van der Horst H, van Os J. (redactie).
Bohn Stafleu van Loghum, Houten. 

Voorspellers voor het behandelresultaat van een multidisciplinaire behandeling voor somatisch-symptoomstoornissen: een exploratieve studie naar persoonsgebonden, instandhoudende factoren.

Achtergrond:
Somatisch Onvoldoende verklaarbare Lichamelijke Klachten (SOLK) en/of Somatisch-Symptoomstoornis (SSS) komen regelmatig voor in de klinische praktijk. De oorzaak van deze klachten blijft tot op heden onduidelijk. Er is wel overeenstemming over het feit dat de klachten is stand worden gehouden door het resultaat van een complexe interactie tussen biologische, psychologische en sociale factoren.
In de behandeling wordt vaak niet gefocust op de oorzaak van de klachten, maar  op de zogenaamde instandhoudende (herstel belemmerende) factoren. Recent zijn de factoren die een rol spelen in het instandhouden van lichamelijke klachten bij patiënten met SOLK en SSS in kaart gebracht. De gevonden factoren konden worden ondergebracht in 18 domeinen (Karin A.M. Janssens, et al., Jan. 2017).

Handboek Psychiatrie in het Ziekenhuis. Hoofdstuk 16: Moeilijk gedrag en beladen interacties.

Tak L. (2018). 
In: Handboek Psychiatrie in het Ziekenhuis.
Adriaan Honig, Jeroen Lijmer, Bastiaan Verwey en Jeroen van Waarde (redactie).
Uitgeverij de Tijdstroom, Utrecht.

Pagina's