Aanleiding:
Chronische slapeloosheid (insomnie) heeft een negatieve invloed op het dagelijks fuctioneren en het beloop van psychiatrische stoornissen. Een kleinschalig (N=110) onderzoek onder forensisch psychiatrische patiënten duidt op een insomnie prevalentie van ca. 20%. Recente studies bij dezelfde patientenpopulatie tonen dat de ernst van insomnie geassocieerd is met een hogere mate van impulsiviteit en agressiviteit. Een effectieve behandeling van insomnie kan dus juist voor deze patiëntengroep van belang zijn: naast het meer kunnen profiteren van de behandeling, kan het ook bijdragen aan een betere emotieregulatie en agressiecontrole en daarmee mogelijk ook aan de reductie van het recidiverisico.
Door de ontwikkeling van tolerantie en afhankelijkheid is slaapmedicatie meestal geen goede optie voor de behandeling van chronische insomnie. Cognitieve gedragstherapie voor insomnie (CGT-I), een multimodale psychotherapeutische interventie, heeft in de algemene geneeskunde een vergelijkbare effectiviteit, met behoud van effect op langere termijn. In de praktijk kan het standaard CGT-I protocol echter niet 1-op-1 worden toegepast bij langdurig opgenomen forensisch psychiatrische patiënten, omdat daarbij over het algemeen sprake is van complexe psychiatrische problematiek, polypharmacie en beperkte bewegingsvrijheid. Een aangepast protocol is zeker bij deze patiëntengroep belangrijk voor het bevorderen van herstel.
Doel onderzoek:
Onderzoeken van de omvang en ernst van chronische insomnie bij volwassen klinisch forensisch psychiatrisch patiënten
Identificeren van belangrijke insomnie onderhoudende factoren
Ontwikkelen van een aangepast CGT-i protocol op basis van de geïdentificeerde onderhoudende factoren
Opstellen van een richtlijn voro diagnostiek en behandeling van insomnie bij deze populatie, die grotendeels door sociotherapeuten kan worden uitgevoerd en gedeeltelijk door andere disciplines
Toepassen van richtlijn en CGT-i zowel intern (FPK Assen) als extern (FPC Pompestichting) pilotonderzoek als eerste evaluatie vormen ook een onderdeel van dit project
Centrale vraagstelling
Met beschrijvende statistiek wordt de prevalentie van chronische insomnie berekend en geanalyseerd welke insomnieklachten (inslaapproblemen, doorslaapproblemen en/of te vroeg ontwaken) het meest algemeen zijn, wat de ernst van deze klachten is, en welke problemen met de slaaphygiëne, disfunctionele opvattingen en cognities m.b.t. de slaap, inadequaat coping gedrag en psychofarmaca daar frequent een grote rol bij spelen. M.b.v. regressie modellen wordt onderzocht welke van deze factoren, naast psychiatrische stoornissen en gebruikte medicatie, significant met chronische insomnie samenhangen.
Om een beter inzicht te krijgen in de relatie tussen insomnie en verschillende risicofactoren voor agressief gedrag, zal m.b.v. regressie analyses worden bestudeerd in welke mate het totale recidiverisico, de totale score van de klinische subschaal en de individuele klinische risicofactoren uit de risicotaxatie instrumenten met chronische insomnie geassocieerd zijn.