De aanleiding voor de start van het praktijkonderzoek komt vanuit een samenwerking tussen het lectoraat Innoveren (Windesheim) en Dimence (afdeling Acute Opname Ouderen). Het lectoraat Innoveren met Ouderen en Dimence Ouderen in Zwolle werken samen aan projecten om het samen beslissen (gezamenlijke besluitvorming, of GBV) met oudere patiënten binnen Dimence Ouderen te verbeteren.
Om het onderzoek goed te kunnen vormgeven en uitvoeren is er eerst vooronderzoek gedaan. Dit is gedaan door middel van literatuuronderzoek. Middels het zoeken naar literatuur is er verdieping gezocht over wat gezamenlijke besluitvorming is en wat het betekent in de psychiatrie. Om EBP te kunnen waarborgen, zijn er in totaal tien interviews gehouden. EBP staat voor Evidence Based Practice en dit is het in samenspraak met de zorgvrager (en/of diens netwerk) collega’s en andere disciplines afwegen van (1) actief gezochte recente (verpleegkundige) kennis uit (wetenschappelijke) literatuur, richtlijnen of protocollen; (2) professionele expertise; en (3) persoonlijke kennis, wensen en voorkeuren van de zorgvrager en/of diens netwerk (Lambregts, Grotendorst, Merwijk, & van Merwijk, 2016). Twee interviews zijn afgenomen met psychiaters die betrokken zijn bij de verschillende patiënten op de afdeling, zeven interviews zijn afgenomen met verpleegkundigen en verzorgenden van de afdeling en een interview is afgenomen met een derdejaars HBO-V stagiaire. EBP is niet volledig te waarborgen met de inbreng van patiënten in dit onderzoek, omdat Dimence in verband met COVID-19 niet wil dat de onderzoekers op de afdeling bij de patiënten komen.
Uit vorig onderzoek naar gezamenlijke besluitvorming op de afdeling zijn twee tools/handreikingen naar voren gekomen die op de afdeling geïmplementeerd kunnen worden om vorm te geven aan de gezamenlijke besluitvorming voor de verpleegkundige. Deze tools zijn op maat gemaakt voor de afdeling en in dit onderzoek is het de bedoeling dat deze tools geïmplementeerd gaan worden en dat het effect gemeten wordt. De tools zullen nog verder op maat gemaakt worden omdat het implementeren bij de patiënten door COVID-19 moeilijker is.
De twee tools zijn het ‘4-bollen model’ en de ‘Checklist voor Zorgverleners’. Het ‘4-bollen model’ kan worden ingezet bij het exploreren van het patiëntperspectief. Het model ondersteunt de patiënt en de professional bij het verkennen van het patiëntperspectief op de huidige en de gewenste situatie van de patiënt. De professional kan met behulp van het ‘4-bollen model’ inzicht krijgen in de medische klachten, als ook de gevolgen van de aandoening voor het dagelijks leven en de kwaliteit van leven van de patiënt. Het model ondersteunt de patiënt bij het vertellen van zijn verhaal en het kan bijdragen aan reflectie op de eigen situatie (Lenzen, z.d.). De ‘Checklist voor Zorgverleners’ is volgens Stiggelbout, Pieterse en de Haes een model dat bestaat uit vier stappen:
De professional informeert de patiënt dat er een beslissing moet worden gemaakt en dat de mening van de patiënt hierbij van belang is.
De professional legt de opties uit aan de patiënt en benoemd de voor-en nadelen van elke relevante optie.
De professional en de patiënt bespreken de voorkeuren van de patiënt; de professional steunt de patiënt in het maken van beslissingen.
De professional en de patiënt bespreken de patiënt zijn beslissende rolvoorkeur, maken een beslissing of stellen de beslissing uit en bespreken mogelijke voortzetting (Stiggelbout, Pieterse, & De Haes, 2015).
Gezamenlijke besluitvorming (GBV) is een proces waarbij de hulpverlener en de patiënt samen tot een passende behandeling komen (van de Glind & van de Pol, 2017). Volgens Sassen is de definitie van GBV, of Shared Decision Making als volgt: ‘’Shared Decision-making is een interpersoonlijk proces waarin de zorgverlener en de patiënt samenwerken om te komen tot besluiten gerelateerd aan de gezondheid van de patiënt’’ (Sassen, 2017). Kort samengevat is GBV (of in het Engels Shared Decision Making) het proces waarin de patiënt en de zorgverlener (eventueel samen met naasten) samen tot beslissingen komen die van invloed zijn op het zorgproces/de behandeling van de patiënt.