Glas, Gerrit

Het promotieonderzoek borduurt voort op een in 2017 gestart RAAK-Publiek onderzoek getiteld ‘De bijdrage van ervaringsdeskundigheid van professionals in de praktijk van zorg en welzijn1’. Een eerste kwantitatieve meting (n=1890) en kwalitatieve dataverzameling versterken de aanname dat een aanzienlijk percentage (45%) van de professionals een potentieel aan ervaringskennis heeft en een deel van hen wil dit ook wil benutten. Professionals ervaren vaak nog moeilijkheden om de beide rollen (professional én ervaringsdeskundig) te integreren en aandacht ging uit naar het persoonlijk-professionele proces. Cliënten reageren over het algemeen positief op de introductie van de ervaringsdeskundige professional. In de organisaties is echter nog veel onwetendheid over deze nieuwe rol, met name onder regiebehandelaren (psychiaters/psychologen). Doel van dit onderzoek is beter zicht te krijgen op de waarde van ervaringskennis en deskundigheid in de ggz. Vraagstelling van het onderzoek is: wat is de (toegevoegde) waarde van ervaringsdeskundigheid in de ggz? Hiertoe wordt kwalitatief onderzoek gedaan onder cliënten, hun professionals en onder leidinggevenden.

Aanleiding:
In de GGZ, maar ook in tal van andere sectoren wordt tegen de achtergrond van ‘participatiesamenleving’ verkend op welke wijze de relatie tussen dienstverleners en gebruikers op een andere wijze vorm kan krijgen. Kern daarbij is een herijking van de rol en verantwoordelijkheden van cliënten en de dienstverleners. Dit fenomeen dat bekend is als co-productie wordt gezien als een mogelijkheid om te komen tot betere dienstverlening. De gedachte in de beleidsretoriek is dat de betrokkenheid en input van cliënten (lees: co-productie) zal bijdragen aan betere dienstverlening, meer vertrouwen in dienstverlening, betere benutting van kennis van gebruikers, empowerment van gebruikers, en een grotere mate van efficiëntie. Het is echter de vraag in hoeverre deze beleidsverwachtingen realistisch zijn.
Binnen de Dimence Groep willen we graag onderzoek doen naar de voorwaarden en context waarbinnen therapeuten co-productie een plaats geven in de behandeling van cliënten en welke ervaringen zij daarmee hebben. Beantwoording van deze vraag geeft beter zicht op de overwegingen en afwegingen van behandelaars om co-productie al dan niet een plaats te geven in de behandeling en in het gebruik van co-productie.

religieuze of spirituele interventies bij patiënten met angst- en depressie klachten zijn minstens zo effectief in het verminderen van klachten als reguliere interventies (Paukert, Philips, Culley, Romero & Stanley, 2011). Spirituele zorg is onderdeel van het verpleegkundige beroep en de verpleegkundige is volgens het beroepsprofiel in staat ethische vragen en zingevingsvragen te bespreken met patiënten en collega’s. In de praktijk kan hierin kennistekort of handelingsverlegenheid zijn. Ook kan de grondhouding van de professional zo bepalend zijn dat existentiële onderwerpen in de behandelrelatie onder de oppervlakte blijven (Glas, 2014). Als dat zo is kan de verpleegkundige geen patiëntgerichte zorg meer bieden en heeft hiermee te weinig aandacht voor de patiënt als geheel (van Leeuwen & Cusveller, 2005). Wat niet onderzocht is en motiverend kan zijn voor verpleegkundigen om aandacht te hebben voor existentiële thema’s, is de betekenis van deze thema’s in de behandelrelatie.